Tình yêu là
điều cần thiết, tự nhiên như khí trời;
tình yêu xưa như trái đất, nhưng vẫn mới tinh khôi
làm rung động vạn vạn trái tim con người.
tình yêu xưa như trái đất, nhưng vẫn mới tinh khôi
làm rung động vạn vạn trái tim con người.
Quốc Văn, OP.
Một trong những nhu cầu căn bản nhất của con
người là yêu và được yêu. Thiếu tình yêu, người ta không thể lớn lên được. Tình
yêu là điều cần thiết, tự nhiên như khí trời; tình yêu xưa như trái đất, nhưng
vẫn mới tinh khôi làm rung động vạn vạn trái tim con người. Ta thể không định
nghĩa được tình yêu, nhưng cảm được tình yêu là điều rất thật. Tuy nhiên, có
những biểu hiện ta cứ tưởng đó là tình yêu, nhưng kỳ thực lại không phải; có
khi cứ ngỡ mình đang yêu, nhưng thực ra lại đang làm khổ người khác... Tình yêu
có muôn mặt, rất nhiều khi ta lầm tưởng và chẳng hiểu tình yêu là gì nữa.
Có
lẽ không có gì bí ẩn hơn tình yêu. Tình yêu là một huyền nhiệm !
Hương
sắc mỗi loài hoa
Có
thứ tình yêu nồng nàn say đắm, lãng mạn đợi chờ; có thứ tình yêu thâm trầm sâu
lắng, lo toan và trách nhiệm; có thứ tình yêu chia sớt cảm thông, đồng hành
trong cuộc sống; có thứ tình yêu bao la lồng lộng, chẳng đắp xây chi cho cá
nhân mình; có thứ tình yêu dốc cạn hành trình, từ bỏ, hy sinh, dâng mình cho
Thượng Đế ... Bạn muốn gọi tên tình yêu đó là gì cũng được : là tình yêu
đôi lứa, là tình máu mủ gia đình, là tình bạn thân tình, là tình yêu đất nước
quê hương, là tình yêu của đời tận hiến. Tình yêu nào cũng đẹp, cũng cao khiết,
cũng phản ánh một tình yêu vĩ đại là mối tình Thiên Chúa dành cho con người.
Chúng ta hãy phân tích sau những tình yêu hương sắc của cuộc đời, có lẽ chúng
ta nên tìm về suối nguồn tình yêu trước đã.
Suối
nguồn tình yêu
Thánh
Gioan chỉ cho chúng ta thấy tình yêu bắt nguồn từ Thiên Chúa (1Ga 4,7), “Tình
yêu cốt ở điều này, là Thiên Chúa yêu thương
chúng ta trước” (1Ga 4,10). Tình
yêu là trọng tâm ý nghĩa của lối sống Kitô giáo. Thiên Chúa yêu thương
chúng ta nhưng không, vô điều kiện, nhưng chúng ta chẳng tự nhiên hay dễ dàng
yêu thương Thiên Chúa, yêu thương anh chị em mình. Đối với con người, yêu
thương là một thách đố, là sự chọn lựa liên lỷ. Cả đời sống người Kitô hữu là
một chọn lựa yêu thương. Yêu thương là lời mời gọi tự do,và cũng là luật sống
căn bản của mỗi Kitô hữu.
Luật yêu thương
Một
vị kinh sư lên tiếng hỏi Đức Giêsu : “Thưa Thầy, trong mọi điều răn,
điều nào đứng đầu ?” Đức Giêsu trả lời :
Điều răn đứng đầu là ...
ngươi phải yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của
ngươi, hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn và hết sức lực ngươi. Điều răn thứ
hai là : ngươi phải yêu người thân cận như chính mình. (Mc 12, 29 - 31).
Câu
trả lời của Đức Giêsu không vòng vo, nhưng đi thẳng vào trọng tâm, tình yêu là
lề luật duy nhất. Đức Giêsu chính là hiện thân của tình yêu này, Người đã yêu
thương đến cùng và chết cho người mình yêu. “Không có tình yêu nào cao quý
cho bằng tình yêu của người hy sinh tính mạng vì bạn hữu của mình” (Ga
15,13).
Kitô
giáo là đạo của tình yêu. Trọng tâm sứ điệp Tin mừng cũng chẳng là gì khác hơn
sứ điệp yêu thương. Tình yêu thương luôn luôn mới mẻ : “Thầy ban cho
anh em một điều răn mới là anh em hãy yêu thương nhau; anh em hãy yêu thương
nhau như Thầy đã yêu thương anh em” (Ga 13,34). Khi biết yêu thương nhau
thực sự là chúng ta chu toàn lề luật vậy (X. Rm 14,10).
Thiên Chúa là tình yêu
Trong
thư thứ nhất, thánh Gioan đã định nghĩa cho chúng ta : Thiên Chúa là tình yêu : ai ở lại trong
tình yêu thì ở lại trong Thiên Chúa, và Thiên Chúa ở lại trong người ấy ... Tất
cả truyền thống Kitô giáo đều sáng lên điều này là không thể tách rời tình yêu
Thiên Chúa và tình yêu con người được. Yêu thương con người không phải là
phương tiện để yêu mến Thiên Chúa nhưng đó là thành phần không thể thiếu của
một tình yêu hoàn hảo.
Tất cả là vô nghĩa nếu không có tình yêu
Thánh
Phaolô, trong thư thứ nhất gởi giáo đoàn Côrintô (13,
1 - 3), đã nhấn mạnh giá trị tuyệt vời của tình yêu; tình yêu có giá trị
tuyệt đối, đến nỗi nếu thiếu tình yêu, thì tất cả đều trở nên vô nghĩa.
Còn
thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu thì nói : “Nếu không có tình yêu, các thánh
tử đạo sẽ không dám đổ máu mình nữa, các nhà truyền giáo sẽ thôi rao giảng, sẽ
chẳng còn thánh hiển tu, chẳng còn thánh tiến sĩ, và cũng chẳng còn thánh trinh
nữ...”.
Đi
tìm định nghĩa cho tình yêu
Karl
Kock định nghĩa : “Yêu thương chính là tìm kiếm và thăng tiến những
điều thiện hảo nơi tha nhân trong những tình trạng riêng biệt của họ”. Có
thể định nghĩa này hơi khô khan, không lãng mạn, nhưng khả dĩ cung cấp cho
chúng ta những chỉ dẫn thiết thực trong cuộc sống.
Tìm kiếm và thăng tiến
Trước
tiên, yêu thương có nghĩa là tìm kiếm và thăng tiến. Tình yêu luôn năng động. Tìm kiếm và thăng tiến không phải là điều
gì thụ động, nhưng là những hành vi tích cực yêu thương. Người yêu thương đích
thực là người ra khỏi chính mình, nhìn thấy nhu cầu của anh em. Đó có thể là
nhu cầu về vật chất, nhưng quan trọng hơn là nhu cầu của tâm hồn, là sự cảm
thông, lòng tôn trọng, sự tha thứ, sự lắng nghe ...
Rất
thường khi, chúng ta chỉ biết yêu mình, chỉ tìm hạnh phúc cho riêng mình; và tệ
hại hơn, còn dùng người khác như một phương tiện thể thỏa mãn tham vọng của
chúng ta. Nói một cách lãng mạn : “yêu là chết ở trong lòng một ít” là như
vậy; và những ai muốn yêu cho đến tận cùng, thì không phải chỉ là“chết một ít”,
mà là chết tất cả, cho tất cả, hy sinh tất cả.
Những điều thiện hảo nơi tha nhân
Kế
đến, bản chất yêu thương là không hướng về mình, không tìm lợi ích cho bản
thân, nhưng là hướng về người khác, làm cho họ được thăng tiến, và mưu cầu hạnh
phúc cho họ. Sile, một nhà văn người Đức, đã định nghĩa : “Tình yêu là
niềm say mê làm cho người khác được hạnh phúc”. Hạnh phúc, những điều thiện hảo
nơi tha nhân, cũng như chính hạnh phúc, những điều thiện hảo mà chúng ta khao
khát tìm kiếm cho bản thân mình. Đức Giêsu đã dạy chúng ta rất rõ điều
này : “Ngươi phải yêu thương người thân cận như chính mình” (Mc 12,
31).
Những tình trạng riêng biệt
Yêu
thương đích thực là yêu thương vô điều kiện. Thiên Chúa không chờ chúng ta phải
thật tốt lành, thật thánh thiện, rồi Người mới yêu chúng ta ! Yêu thương
là đón nhận người khác như chính con người của họ. Mỗi người đều được Chúa tạo
dựng và có một phẩm giá cao quý, bất khả thay thế, và phải được mọi người tôn
trọng, dù bản thân con người đó có như
thế nào đi chăng nữa. Con người vốn “nhân vô thập toàn”, nhưng “nhân chi
sơ tính bản thiện”, không ai tự bản chất là xấu xa cả. Đón nhận và tin tưởng
con người là khởi đầu cho một hành trình yêu thương. Và chỉ có yêu thương một
cách vô điều kiện, khi ấy chúng ta mới có thể làm cho người khác nhận ra chính
giá trị của bản thân họ, từ đó có thể giúp họ thăng tiến hơn.
Tình yêu theo lối nhìn của thánh Phaolô
Thánh
Phaolô đã tóm tắt nét đặc trưng của tình yêu trong những lời khuyên ngài gởi
cho giáo đoàn Côrintô :
Đức mến thì nhẫn nhục, hiền
hậu,
không ghen tương, không
vênh vang, không tự đắc,
không làm điều bất chính,
không tìm tư lợi,
không nóng giận, không nuôi
hận thù,
không mừng khi thấy sự gian
ác,
nhưng vui khi thấy điều
chân thật.
Đức mến tha thứ tất cả,
tin tưởng tất cả, chịu đựng
tất cả (1Cr 13, 4-7).
Tình
yêu luôn đòi hỏi sự kiên nhẫn, lúc thuận tiện cũng như lúc không thuận tiện.
Tình yêu là vô biên. Nói như thánh Bênađô : “Giới hạn của tình yêu là yêu
không giới hạn”. Thế mà trong thế giới của chúng ta hôm nay, người ta lại thích
đi tìm những giải pháp tức thời, những kinh nghiệm ngay tức khắc, những mối
tương quan đễ dãi chiều chuộng, những kiểu yêu vội sống cuồng ... Tất cả những
hình thức trên đều không thoả mãn khát vọng yêu thương sâu thẳm của lòng người;
con người ngày nay vẫn khát khao những chứng tá của một tình yêu sâu thẳm.
Tình yêu cứu độ thế giới
Rất
nhiều khi con người bị thúc bách bởi một thứ tình yêu hạ đẳng. Yêu thương được
xem như một cách thức để lấp đầy những khoảng trống, những nhu cầu của tâm hồn.
Càng cô đơn, càng trống vắng, người ta càng có nhu cầu bù đắp; lúc này nhiều
khi yêu thương bị đồng hoá với sự thoả mãn ích kỷ. Chỉ có tình yêu đích thực
mới có sức cứu độ. Đức Giêsu yêu thương bạn hữu của mình là anh Ladarô, Người
đã kéo anh ra khỏi huyệt mộ và cho trở về với cuộc sống (x. Ga 11). Trong thời
đại chúng ta, tình yêu vẫn có sức phục sinh kẻ chết, đó là những người chết về
mặt tinh thần, xã hội, tôn giáo... Bao bạn trẻ lầm lạc rơi vào con đường sai
trái, nào là nghiện ngập, chơi bời, trộm cắp ... rồi chán nản thất vọng. Phần
lớn do các bạn ấy thiếu thốn tình yêu, hay được yêu không đúng cách. Chỉ có
tình yêu đích thực mới có thể làm cho họ trở về, tình yêu có sức cứu độ là vậy.
Muôn
nhánh sông đều chảy ra từ thượng nguồn, muôn cách thế khác biệt nhưng cũng chỉ
diễn tả một tình yêu duy nhất. Trước tiên, yêu thương thể hiện qua việc yêu
mình.
Yêu
mình
Yêu
thương chính mình là điều cần thiết trước khi chúng ta có thể yêu thương tha
nhân. Đức Giêsu đã chẳng dạy chúng ta “hãy yêu thương người thân cận như chính
mình” (Mc 12,31) đó sao. Theo cách nhìn này, có thể nói, bạn chỉ yêu thương
người thân cận một khi bạn biết yêu thương chính bản thân mình. Yêu mình cũng
có nghĩa là phải biết mình, biết những sở trường, sở đoản. Yêu mình khởi đi từ
việc biết chấp nhận và tôn trọng bản thân, biết khám phá và thăng tiến những
giá trị của chính mình. Tuy nhiên, bậc thang giá trị của mỗi người rất khác
nhau, đâu là quy chuẩn để mỗi người chọn lựa và thăng tiến ? Đâu là giá
trị đích thực của bản thân tôi ? Rất nhiều khi chúng ta lầm tưởng điều
này.
Tình
bạn
Ta
đã nói đến những kiểu tình yêu ích kỷ, tình bạn không phải là thứ tình yêu ấy.
Bạn đã nghe nói đến tình bạn của Bá Nha và Tử Kỳ trong văn học Trung Quốc, tình
bạn của Nazis và Golmund trong “Đôi bạn chân tình” của Hermann Hesse, hay Lưu
Bình và Dương Lễ trong văn học Việt Nam ... ? Ta gặp một điểm chung nơi
những tình bạn này là sự trung thành, cảm thông và chia sẻ. Tình bạn đích thực
sẽ không ích kỷ, không tìm cách loại trừ nhau, nhưng chia sớt với nhau những
nỗi niềm trong cuộc sống và giúp nhau cùng thăng tiến.
Thiên
Chúa thích làm bạn với con người, Đức Giêsu gọi các môn đệ là bạn hữu (Ga
15,15), thế sao con người lại không thể là bạn của nhau ? Chỉ khi nào là
bạn, chúng ta mới có thể bộc lộ hết nỗi niềm, mới không đeo mặt nạ, mới có thể
cảm thông cả những yếu đuối, sai lầm của nhau trong cuộc sống. Có thể nói tình
bạn là nền tảng căn bản của mọi thứ tình yêu trong cuộc sống.
Tình
yêu đôi lứa
Rất
nhiều điều phải bàn đến trong khía cạnh tình yêu đôi lứa này. Ở đây chỉ xin đề
cập đến sự hoà hợp giữa hai thân xác, hai tâm hồn. Đến tuổi trưởng thành, người
nam và người nữ có khuynh hướng thu hút nhau, hấp dẫn lẫn nhau, và rồi nên vợ
nên chồng, nên một thân xác, một tâm hồn. Những tương quan giới tính làm cho hai
người phát triển sung mãn, và làm nảy sinh sự sống mới.
Thường
người ta hay e ngại, hoặc đánh giá thấp những hành vi ân ái vợ chồng; trong đời
sống lứa đôi, hành vi đó không có gì là xấu xa, nhưng là thánh thiện, tốt đẹp.
Chính vì thế trong bài giáo huấn về đời sống gia đình, thánh Phaolô đã nhắc lại
đoạn văn trong sách Sáng Thế : “Chính vì thế, người đàn ông sẽ lìa cha
mẹ mà gắn bó với vợ mình, và cả hai thành một xương một thịt” (Ep 5,31).
Tuy nhiên, con người ta vì tội
lỗi làm suy yếu, nên rất khó vượt qua những đòi hỏi của bản năng, nên nhiều khi
tình yêu trong hôn nhân bị lạm dụng, bị xúc phạm. Hành vi ân ái không còn là
việc thiêng liêng giữa vợ và chồng, mà nhiều khi chỉ là việc làm thoả mãn bản
năng bên ngoài phạm vi hôn nhân. Và như thế, đây không phải là tình yêu đích
thực nữa, mà là một sự biến thái, lạm dụng, mua bán hay trao đổi thân xác.
Tình
yêu lãng mạn
Người
ta thích nói đến tiếng sét ái tình, đến những cảm giác tuyệt vời khó tả của kẻ
đang yêu, và cả đến những chuyển biến tâm lý khác thường của họ nữa. Rất có thể
tình yêu đôi lứa khởi đi từ sự rung cảm đầu đời, từ tiếng sét ái tình. Nhưng
tình yêu lãng mạn thường chợt đến rồi chợt đi, đó không phải là điều tất yếu để
tình yêu lứa đôi nên bền chặt. Một chút lãng mạn làm cho cuộc sống uyển chuyển,
nhẹ nhàng, nhưng không hẳn phải lúc nào cũng có.
Chúng
ta cần lưu ý những cạm bẫy của sự lãng mạn, nhiều khi lãng mạn quá, sẽ làm cho
cuộc sống trở nên không thực tế, và sau một phút choáng ngợp, người ta có thể
sẽ thất vọng ê chề. Chúng ta chứng kiến bao cảnh thất tình hoá nên điên dại là
như vậy. Cuộc sống không chỉ có bánh mì nhưng còn có hoa hồng nữa, nhưng nếu
chỉ toàn hoa hồng thì đó cũng chẳng còn là cuộc sống. Cạm bẫy đầu tiên đó
là :
Sự say đắm
Sự
say đắm nhiều khi làm chúng ta trở nên mù quáng, mất đi sự nhận thức rõ ràng và
khả năng phán đoán đúng đắn. Khi yêu, thấy cái gì cũng đẹp, cũng hợp nhãn,
nhưng nếu một tình yêu không được lý trí hướng dẫn, sẽ là tình yêu mù loà, nông
nổi. Sống trong tình yêu lãng mạn say đắm, có thể ví tựa như bạn đang ngồi trên
toa xe lao vun vút trên con đường siêu tốc trải dài từ đỉnh xuống triền núi,
mọi vật xung quanh bạn trở nên mờ nhạt, và bạn chỉ còn một cảm giác chóng mặt,
choáng váng. Sự say đắm có thể đem lại cho bạn những giây phúc xúc động, nhưng
bạn lúc nào cũng như kẻ đang đi trên dây, từng nỗi hồi hộp run run nằm ngay
dưới bàn chân của mình.
Thần tượng hóa
Có
bao giờ bạn thần tượng một ai không ? Một khi bạn đã thần tượng một ai,
thì trong mắt bạn, người ấy là tuyệt hảo, tuyệt vời, là câu trả lời cho mọi
thắc mắc, mọi ước mơ đời bạn. Và nhiều khi bạn còn thấy đời mình chẳng có ý
nghĩa gì nếu không có người ấy, không trở nên giống người ấy. Bạn từ từ thay
đổi mình theo khuôn mẫu người ấy nhưng bạn không hề ý thức mình đang thay đổi.
Bạn nghĩ rằng mình yêu thương người ấy thực sự, nhưng thực ra bạn chỉ yêu hình
ảnh của bạn có trong người ấy mà thôi.
Tình
yêu gia đình
Trước
khi bạn biết yêu mình, biết thế nào là tình bằng hữu, tình yêu đôi lứa, tình
yêu lãng mạn ... thì bạn đã được sinh ra, được nuôi dưỡng, và cảm nhận tình yêu
của gia đình trước hết. Chỉ trong gia đình, bạn mới hiểu được thế nào là một
tình yêu vô điều kiện. Dù bạn là ai, là một con người như thế nào đi chăng nữa,
thì bạn vẫn được đón nhận một cách vô điều kiện.
Trong
gia đình, bạn cảm nhận được mầu nhiệm tình yêu một cách rõ nét hơn cả :
người ta không so đo tính toán, không tìm tư lợi; đặc biệt hình ảnh người mẹ,
người cha, suốt đời lam lũ lo cho con cái từng miếng cơm manh áo, coi sự thành
đạt và hạnh phúc của con là hạnh phúc của mình. Những ai được sinh ra, được
nuôi dưỡng trong một bầu khí gia đình yêu thương như thế, nhân cách của người
đó sẽ phát triển sung mãn và thành toàn. Và cũng từ gia đình, người ta học được
bài học yêu thương trắc ẩn. Tình yêu được nuôi dưỡng và lớn lên từ chính thái
độ biết quan tâm đến người khác, nhất là những người bất hạnh. Từ phạm vi một
gia đình ruột thịt, người ta có thể mở rộng ra những gia đình lớn hơn, gia đình
thiêng liêng, đoàn thể, giáo xứ, quê hương ... và mở ra với cả gia đình nhân
loại nữa.
Tình
yêu thiên nhiên
Thiên
Chúa không dựng nên con người một mình trơ trọi, nhưng Người đặt thụ tạo cao
quý của mình vào vườn Êđen, trao cho con người quyền cai quản thiên nhiên, bá
chủ chim trời cá biển. Có thể nói, trong chương trình tạo dựng và cứu độ của Thiên Chúa, thiên nhiên và muôn vật
là những người em nhỏ bé của chúng ta, chúng cũng đang chờ ngày Thiên
Chúa cứu độ như chúng ta.
Vì vậy, khi yêu thương và bảo vệ thiên
nhiên, là chúng ta đang yêu thương và bảo vệ chính mình. Con người không thể
sống tách rời khỏi thiên nhiên, cho dẫu người ta có thể sinh ra trong lồng
kiếng. Con người ngày càng trở nên cằn cỗi, thô kệnh, nóng nảy, vì con người
không sống hoà điệu với thiên nhiên, đã trở nên thù địch với thiên nhiên. Một
khi con người sống thuận, sống hoà điệu với thiên nhiên, con người mới là mình
trọn vẹn.
Tóm kết
Tất cả mọi tình yêu đều
bắt nguồn từ Thiên Chúa. Tình yêu đó như nước trên cao tràn xuống. Chúng ta được mời gọi nên giống Thiên
Chúa qua việc xây dựng mối tương quan yêu thương, với từng nghĩa cử yêu thương chọn
lựa trong cuộc sống mình. Mong lắm tình yêu của chúng ta tỏa sáng trong từng
bước chân trên hành trình lữ thứ !
Đăng nhận xét