Trong thời đại chúng ta đang sống,
để bước vào đời sống hôn nhân,
đòi buộc họ phải có sự can đảm phi thường.
Và có rất nhiều người có được sức mạnh và niềm vui
để thực hiện bước quan trọng mà họ cảm thấy nên bước tiếp đến cho chính họ vì tình yêu và sự thân mật,
gần gũi cách cụ thể của Giáo hội.[1]
để bước vào đời sống hôn nhân,
đòi buộc họ phải có sự can đảm phi thường.
Và có rất nhiều người có được sức mạnh và niềm vui
để thực hiện bước quan trọng mà họ cảm thấy nên bước tiếp đến cho chính họ vì tình yêu và sự thân mật,
gần gũi cách cụ thể của Giáo hội.[1]
Nt. Têrêsa Ngọc Lễ, Dòng nữ Đa Minh Thánh Tâm
Trong Tông huấn “Niềm
vui Tình yêu”, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đề cập đến thực trạng đáng buồn về hôn
nhân hiện nay trên toàn thế giới như sau: “Thực
tế tại nhiều nước, nơi mà con số các cặp kết hôn đang giảm, thì ngày càng có
nhiều người chọn sống độc thân, hay chung chạ như vợ chồng mà không sống chung
một nhà.”[2]
Thực trạng đáng buồn này cho thấy có một sự khủng khoảng về
hôn nhân gia đình, khiến nhiều người trẻ đã không còn những cảm xúc háo hức để
tiến đến hôn nhân nữa. Nhiều người bày tỏ quan điểm về sự lựa chọn lối sống độc
thân như là một phương cách hay nhất để không “bị gông cùm” vào những trói buộc
hôn nhân, thoát khỏi cảnh khổ, có thể vẫn có đời sống tình dục nhưng lại không
ràng buộc với ai cả về hôn nhân. Và tình trạng hôn nhân đổ vỡ, li dị ngày càng
trở nên quen thuộc, bình thường với nhiều người, chẳng phải là điều gì ghê gớm
cả!? Những gì mà thực tại xã hội đang hiển hiện đã khiến bao người trẻ không
còn sự háo hức để bước vào đời sống hôn nhân.
Những cảm xúc, suy tư có vẻ xám xịt đó chính là hệ lụy của
một xã hội có quá nhiều những cuộc hôn nhân đổ vỡ, những gam màu xám của tình
yêu đang chắn lối, của những “cố vấn tối om” không có thiện chí cứu vãn hôn
nhân của người mình cố vấn. Những khủng khoảng đó cũng là sản phẩm của chủ
nghĩa tự do cá nhân hay những nền văn hóa tạm thời:
Người ta tưởng rằng, tình yêu cũng giống như các mạng
xã hội, có thể kết nối hay ngưng kết nối tùy theo sở thích của người tiêu dùng
và cũng có thể nhanh chóng ‘bị chặn’... Người ta chuyển đổi cách sống các quan
hệ tình cảm giữa con người thành thái độ sống như khi ứng xử với các đồ vật và
môi trường, đó là xem mọi sự đều có thể vứt bỏ, mỗi người dùng xong rồi bỏ, mua
và hủy, khai thác và vắt kiệt. Rồi thì chia tay![3]
Và rồi một “nền văn hóa” ích kỷ của con người đã “khuyến khích người trẻ không lập gia đình,
bởi vì họ thiếu những triển vọng cho tương lai. Nhưng cũng chính nền văn hóa đó
đang cung cấp cho những người khác quá nhiều sự chọn lựa đến nỗi họ cũng ngần
ngại tạo lập gia đình.”[4]
Chính những điều này làm suy giảm sự háo hức của các bạn trẻ đang dự định bước
vào hôn nhân. Có nhiều đôi bạn trẻ, khi sắp sửa đến thời gian cưới, đến phút
cuối lại muốn dừng, không muốn bước vào đời sống hôn nhân vì cảm thấy bất an và
sợ rằng, cuộc hôn nhân của mình cũng sẽ bị rơi vào những tình huống xấu như
những gì họ thấy nơi cuộc sống nơi một số người đang sống đời hôn nhân.
Những khó khăn đó có thể
được xem là một sự khủng hoảng của giai đoạn tiền hôn nhân, của sự thiếu
chuẩn bị về hôn nhân mà những người đã, đang và sẽ sống đời hôn nhân được đón
nhận. Sự khủng hoảng này ở một góc độ nào đó, được xem là một kết quả của thiếu
vắng những chương trình đồng hành với những bạn trẻ đang chuẩn bị bước vào đời
sống hôn nhân. Những hiện trạng này thực sự là một thách đố cho xã hội và Giáo
hội. Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc nhở làm sao để chúng ta có thể “chạm tới nơi thâm sâu nhất của trái tim
những người trẻ, nơi họ là những người vốn có khả năng nhất sống để quảng đại,
dấn thân, yêu thương và thậm chí sống anh hùng, nhằm mời gọi họ đón nhận những
thách đố của đời sống hôn nhân với nhiệt tâm và can đảm.”[5]
Những chương trình đồng hành, hay những khóa học trau dồi
kiến thức về hôn nhân (thần học, giáo lý, xã hội, kỹ năng...) là hành trang rất
hữu ích với các bạn trẻ, giúp họ chuẩn bị bước vào đời sống hôn nhân với cái
nhìn trưởng thành, làm cho tình yêu của họ có cả những gam sắc màu khác nhau,
mà không chỉ là màu hồng thiếu thực tế.
Tại nhiều nước phát triển, những người trẻ có ý định sống
đời hôn nhân gia đình sẽ được khuyến khích tham gia các khóa học tiền hôn nhân.
Những khóa học này được xây dựng trên một chương trình không quá dài, cũng
không quá ngắn, nhưng đủ thời gian để chuyển tải những kiến thức cần thiết,
giúp các bạn trẻ tự tin, hân hoan bước vào đời sống hôn nhân gia đình. Những
khóa học này sẽ tùy thuộc vào tổ chức xã hội, tôn giáo để thiết lập một chương
trình để có thể hướng dẫn, đồng hành và chuẩn bị cho những người trẻ bước vào
đời sống hôn nhân.
Điều này không mới cũng chẳng cũ so với những gì chúng ta
đang làm mục vụ, là thiết lập những chương trình giáo lý hôn nhân cho các bạn
trẻ tại Việt Nam. Tuy nhiên, dường như những gì chúng ta đang làm tạm gọi là
chương trình chuẩn bị hôn nhân cho các bạn trẻ được xem là chưa đủ, hoặc là
chưa phong phú. Tại Việt Nam, nhiều bạn trẻ Công giáo, khi chuẩn bị bước vào
đời sống hôn nhân chưa nhận được sự hỗ trợ, đồng hành đầy đủ từ những chương
trình mục vụ hôn nhân, từ các vị chủ chăn, và những người trải nghiệm về đời
sống hôn nhân gia đình, để giúp các bạn tự tin xây dựng đời sống hôn nhân Công
giáo trọn vẹn. Thực tế tại một số nơi, những chương trình giáo lý hôn nhân mà
các bạn trẻ đăng ký học chưa được kỹ lưỡng vì nhiều lý do: có khi là do chính
sự “dễ dãi” của cha xứ, dạy những khóa học “cấp tốc”, như là học cho có, cho đủ
“bộ” để cưới; có khi là do đội ngũ Giáo lý viên chưa trang bị đủ kiến thức,
thiếu kinh nghiệm... Nhiều bạn trẻ sau khi đã tốt nghiệp, được chứng nhận đã
hoàn thành Chương trình Giáo lý Hôn nhân, nhưng khi được tra vấn lại: “Tại sao
con lấy vợ/ chồng?”, họ không trả lời
được mục đích hôn nhân Công giáo mà họ đang dự định bước vào. Điều này cho thấy
có nhiều lý do, cả nội tại lẫn ngoại tại, làm nên sự thiếu hụt này. Đồng thời,
chính vì thiếu chuẩn bị hôn nhân, mà nhiều bạn trẻ nam, nữ đã tự nguyện sống
chung với nhau trước hôn nhân. Hiện trạng gây nên nhiều rủi ro, nguy hiểm cho
việc kết hôn của các bạn trẻ.
Trong một cuộc họp bàn về những trường hợp hôn nhân với
những thành viên trong Tòa Án Tối Cao của Giáo hội Công giáo ngày 23/01/2017,
Đức Thánh Cha Phanxicô đã đề cập đến vấn đề, để đảm bảo các bạn trẻ đã đính hôn
bước vào đời sống hôn nhân Công giáo một cách trọn vẹn và gìn giữ được những
lời thề ước hôn nhân trong đời sống của họ, thì các bạn trẻ này phải có được sự
chuẩn bị trước, và có được sự hỗ trợ sau hôn nhân một cách thích hợp. Đức Thánh
Cha nhận định rằng, Giáo hội không thể phớt lờ đang tồn tại một “não trạng mở”
khi nó thuyết phục những người trẻ rằng, những chân lý bất biến chẳng hề tồn
tại, và vì thế, nhiều người trẻ đến với Giáo hội để kết hôn mà lại chẳng hiểu
bí tích hôn nhân là gì và bí tích này có ý nghĩa gì trong đời sống. Đứng trước
những thách đố này, Giáo hội phải lo liệu cho các bạn trẻ đang tiến đến hôn
nhân một sự chuẩn bị chu đáo và hỗ trợ những người trẻ mới lập gia đình sống
phong phú ơn gọi của họ. Đức Thánh Cha nói:
Mục tiêu của sự chuẩn bị này hệ tại ở việc giúp đỡ
những cặp đôi đã đính hôn biết và sống bản chất thực của hôn nhân mà họ dự định
để cử hành, đến độ họ không chỉ là thực hiện, sống hôn nhân của họ vững chắc và
đúng luật, nhưng còn là sinh hoa trái nữa. Trong tinh thần này, tôi muốn nhắc
lại sự cần thiết cho một ‘người mới học đạo’ để chuẩn bị hôn nhân.[6]
Với những người trẻ, việc thăm dò với hôn nhân với tất cả
những thay đổi kèm theo, có thể là một thời kỳ của việc mở ra cho việc làm mới
lại đức tin và gặp gỡ “Đức Giêsu Kitô,
với sứ điệp của Tin Mừng và Giáo lý của Giáo Hội.”[7]
Điều này cũng đã được Hội đồng
Giám mục Việt Nam nhấn mạnh: “Chúng tôi cũng
xin anh em hãy coi mục vụ gia đình là thành phần chính yếu trong công tác mục
vụ của mình, vì gia đình là con đường Hội thánh phải đi, và mọi chương trình
mục vụ của Hội thánh phải đi qua gia đình.”[8]
Vậy cần đồng hành, chuẩn
bị cho họ những gì?
1. Giúp họ tái khám phá đời sống hôn nhân gia đình trong kế hoạch của
Thiên Chúa.“Sự chuẩn bị hôn nhân có thể
trở thành một phần không thể thiếu của toàn bộ thủ tục bí tích hôn nhân...”
[9]
2. Mời gọi các
bạn trẻ thực hiện Tân Phúc Âm Hóa chính bản thân họ để chuẩn bi bước vào đời
sống hôn nhân. Điều này đồng nghĩa với việc họ phải được chuẩn bị để có kinh
nghiệm Kitô giáo về hôn nhân, một hành trình đức tin chỉ có được khi họ có cơ
hội để tái khám phá, đào sâu lại đức tin, làm mới lại mối tương quan của họ với
Thiên Chúa cách thân tình hơn; sống và thực hành đức tin trước khi bước vào đời
sống hôn nhân.
3. Ngoài những
gì được thực hiện trong các lớp Giáo lý hôn nhân như các chương trình đã thiết
lập tại các giáo phận, giáo xứ; thiết nghĩ, chúng ta cần cung cấp thêm nữa những kiến thức, hay những hoạt động cần thiết cho
chương trình “Chuẩn bị Hôn nhân” được phong phú và hữu ích. Những chương
trình “Chuẩn bị hôn nhân” sẽ có những hình thức khác nhau, nhưng tất cả đều
nhắm đến mục đích giúp đỡ các bạn trẻ khi đề cập về những vấn đề mà có thể họ
chưa đối diện trong thời gian họ quen nhau, như tài chính, nuôi dạy con cái,
làm công việc nhà, những bối cảnh gia đình, việc giải quyết những xung đột…
Những chương trình này cũng sẽ cung cấp cho các bạn trẻ các chiến lược để vượt
qua được những giai đoạn khó khăn, gian khổ. Một chương trình “chuẩn bị hôn
nhân” cho các bạn trẻ có thể được thiết lập với những nội dung cần thiết sau:
- Một tuần
tĩnh tâm cho các bạn trẻ, hay thiết lập một chuỗi những buổi tối cuối tuần cho
những buổi gặp gỡ chuẩn bị hôn nhân;
- Cung cấp cho
họ những phương cách để quy hướng về người khác, loại trừ chủ nghĩa cá nhân trong hôn nhân, nghĩa là
những người trẻ cần biết cách làm thế nào để đề cao sự thông giao nhân vị giữa
vợ chồng, một sự thông giao góp phần làm cho toàn thể cuộc sống chung trong gia
đình có tính nhân văn hơn;[10]
- Cung cấp kỹ
năng trong giao tiếp giữa cá nhân với nhau và trình bày những quy cách ứng xử
trong hôn nhân: gia đình và những vấn đề căn nguyên, tài chính, nghề nghiệp,
những bí quyết để hòa giải với nhau, cách quản lý thời gian...[11]
- Cung cấp cho
họ những bí quyết và xây dựng được cho mình và cho nhau lòng “can đam để kiên
nhẫn, thẩm định, tha thứ cho nhau, làm hòa lại với nhau và cũng để hi sinh cho
nhau.”[12]
- Những buổi
gặp gỡ, trò chuyện, trao đổi, học hỏi, chia sẻ giữa các bạn trẻ với một hay
nhiều cặp vợ chồng đóng vai trò như là những cố vấn giàu kinh nghiệm trong đời
sống hôn nhân và gia đình. Những kinh nghiệm của những người đã kết hôn cho
người trẻ sắp bước vào hôn nhân thấy được những mẫu gương chứng nhân khi họ
sống ơn gọi hôn nhân trong ánh sáng của Tin Mừng qua những thuyết phục từ kinh
nghiệm cá nhân về Thiên Chúa, Giáo hội, tình yêu, sự cam kết, hy sinh, tha thứ,
cầu nguyện, quản lý và phục vụ. Đó là những chứng nhân sống động và có sức mạnh
giúp người trẻ có thêm động lực để hăng hái bước vào đời sống hôn nhân.
- Những buổi
gặp gỡ, trò chuyện, trao đổi giữa các bạn trẻ với các vụ hữu trách, về những gì
liên quan giữa hôn nhân và thần học, giáo lý, giáo luật hay những liên hệ
khác...
Tóm lại
Để có thể đồng
hành, hướng dẫn và chuẩn bị cho những người trẻ bước vào đời sống hôn nhân,
những người có trách nhiệm trong mục vụ hôn nhân nên lưu tâm nhiều hơn nữa
trong những chương trình “chuẩn bị hôn nhân” cho người trẻ. Để từ đó, những
người trẻ nhận ra rằng, “Ý muốn
xây dựng một gia đình là can đảm tham gia vào giấc mơ của Thiên Chúa, dám ước
mơ với Ngài, dám xây dựng với Ngài, dám nhập cuộc chơi với Ngài trong lịch sử
này, để xây dựng một thế giới trong đó không ai cảm thấy cô đơn.”[13]
Và cũng từ ý tưởng nơi Đức Thánh
Cha Phanxicô, “Cộng đoàn Kitô hữu được
kêu mời để đón tiếp, đồng hành và giúp đỡ những cặp đôi trẻ," bằng việc
tạo cho họ nhiều cơ hội và công cụ, và ngoài thánh lễ Chúa Nhật ra, cần bao gồm
những chương trình trong giáo xứ và trong gia đình.”[14]
Sự đồng hành
thiết thực với các bạn trẻ sắp bước vào hôn nhân không chỉ giúp người trẻ, mà
còn giúp mọi người nhận ra rằng: “Trong thời đại chúng ta đang sống, để bước
vào đời sống hôn nhân, đòi buộc họ phải có sự can đảm phi thường. Và có rất
nhiều người có được sức mạnh và niềm vui để thực hiện bước quan trọng mà họ cảm
thấy nên bước tiếp đến cho chính họ vì tình yêu và sự thân mật, gần gũi cách cụ
thể của Giáo hội."[15]
Như vậy, chúng
ta cần phải làm nhiều hơn trong việc đồng hành, xây dựng những chương trình
“chuẩn bị hôn nhân”, để giúp các bạn trẻ chuẩn bị bước vào đời sống hôn nhân tự
tin sống ơn gọi hôn nhân Công giáo một cách trọn vẹn, thủy chung và gìn giữ
được những lời thề ước hôn nhân trong đời sống của họ.
[1]
"Pope Francis makes a strong call for better
marriage prep".
Nguồn http://www.patheos.com/blogs/catholicnews/2017/01/pope-francis-makes-a-strong-call-for-better-marriage-prep/
Nguồn http://www.patheos.com/blogs/catholicnews/2017/01/pope-francis-makes-a-strong-call-for-better-marriage-prep/
[2]
Đức Thánh Cha Phanxicô, Tông huấn Niềm
vui của Tình yêu, số 33.
[3]
Đức Thánh Cha Phanxicô, Tông huấn Niềm
vui của Tình yêu, số 39.
[4]
Ibid., số 40.
[5]
Đức Thánh Cha Phanxicô, Tông huấn Niềm
vui của Tình yêu, số 40.
[6] Chuyển dịch từ "Church must accompany couples before, after marriage." Nguồn:https://www.ncronline.org/news/vatican/church-must-ccompany- couples-after-marriage-pope-says.
[7]
Ibid.
[9] Chuyển dịch từ "Church must accompany couples before, after marriage." Nguồn:https://www.ncronline.org/news/vatican/church-must-ccompany- couples-after-marriage-pope-says
[11] "Preparation for Marriage: Marriage
Preparation Policy".
Nguồn http://phillycatholiclife.org/marriage-and-family/preparing-for-marriage/marriage-preparation-policy/.
Nguồn http://phillycatholiclife.org/marriage-and-family/preparing-for-marriage/marriage-preparation-policy/.
[12]
Đức Thánh Cha Phanxicô, Tông huấn Niềm
vui của tình yêu, số 41.
[13] Diễn từ tại buổi Canh Thức
Đại Hội Các Gia Đình, Philadelphia (26.9.2015) L’Osservatore
Romano, 28-29.9.2015, tr. 6.; TH
Niềm vui Tin Mừng số 321.
[14]
"Pope Francis makes a strong call for better
marriage prep".
Nguồn http://www.patheos.com/blogs/catholicnews/2017/01/pope-francis-makes-a-strong-call-for-better-marriage-prep/
Nguồn http://www.patheos.com/blogs/catholicnews/2017/01/pope-francis-makes-a-strong-call-for-better-marriage-prep/
[15]
"Pope Francis makes a strong call for better
marriage prep".
Nguồn http://www.patheos.com/blogs/catholicnews/2017/01/pope-francis-makes-a-strong-call-for-better-marriage-prep/
Nguồn http://www.patheos.com/blogs/catholicnews/2017/01/pope-francis-makes-a-strong-call-for-better-marriage-prep/
Đăng nhận xét