Đồng hành thiêng liêng, thừa tác vụ của Giáo hội

Đồng hành thiêng liêng
là sứ vụ thực sự của Giáo hội, trong thời đại chúng ta,
tạo nên một trong những dấu hiệu của thời kỳ mục vụ,
một nhu cầu thực sự
của người Kitô hữu trưởng thành và của cộng đoàn.
Như nhà thần học Karl Rahner từng nói,
trong thời đại chúng ta, không thể trở thành
một Kitô hữu hoàn hảo nếu không trở nên nhà thần bí.

 Fré. Joseph, OP.

Kinh nghiệm thực tế của việc đồng hành thiêng liêng trong Giáo hội cho thấy đây một công việc tông đồ đặc biệt. Công việc này tỏ ra hữu ích vì những thay đổi về văn hoá và nhu cầu mục vụ mới. Người đồng hành thiêng liêng đích thực là Chúa Kitô, Đấng hành động bởi Thần Khí Người. Kinh nghiệm của việc đồng hành làm cho cả người đồng hành và người được đồng hành được đồng hóa với Chúa Kitô, chừng nào đó là hoạt động đức tin, chứ không phải là lời khuyên răn của con người. Đồng hành thiêng liêng - hiện diện và lắng nghe - tự thân là một hoạt động của Giáo hội, là đặc sủng cho thấy Thánh Linh đang hoạt động trong Giáo hội. Đồng hành thiêng liêng thực hiện sự hiệp thông của các thánh.

Thiên Chúa,
            Đấng đồng hành với dân Người trong Cựu ước

Trong Cựu ước, Thiên Chúa là bạn đồng hành của dân. Không có thần nào giống như Thiên Chúa Israel. “Đám mây” ban ngày và “cột lửa” ban đêm đã biểu lộ sự hiện diện thực sự và nhân từ của Đức Chúa. Người là Thiên Chúa đồng hành với dân trong cuộc xuất hành, ngay cả khi họ bất trung, hay ở đỉnh cao lịch sử với niềm tự hào có đền thờ Giêrusalem và trong cuộc lưu đầy. Thánh vịnh là một bằng chứng cho kinh nghiệm thiêng liêng này, kinh nghiệm được sống bởi dân, là những người cảm nghiệm và ý thức về Thần Khí của một Thiên Chúa, Đấng đồng hành hướng dẫn. Thánh vịnh ca rằng: “Ngày sáu khắc vầng ô không tác họa, đêm năm canh vành nguyệt chẳng hại chi.” Ngôn sứ Hôsê cho thấy, Thiên Chúa chăm sóc dân như người cha người mẹ chăm sóc con mình: “Khi Israel còn là đứa trẻ, Ta đã yêu nó, …Ta đã tập đi cho Épraim, đã đỡ cánh tay nó. Ta lấy dây nhân nghĩa, lấy mối ân tình mà lôi kéo chúng…” (Hs 11, 1-4). Chưa bao giờ trước đây từng có một vị thần đã chọn dân riêng lại muốn đồng hành với họ theo cách này trong hành trình cuộc đời.

Chúa Giêsu Kitô: Thiên Chúa ở cùng chúng ta

Đức Giêsu Kitô, Thiên Chúa đồng hành với chúng ta từ trong đời sống nội tâm. Đó là Đấng Emmanuel, Thiên Chúa ở cùng chúng ta, Đấng đi vào thế giới và lịch sử chúng ta, đồng hành với chúng ta trong đau đớn và ngay cả trong cái chết; trong niềm vui và trong sự sống lại. Người đã nên giống chúng ta trong mọi sự ngoại trừ tội lỗi. Hơn nữa: từ cung lòng Chúa Cha, nơi Người mang tất cả chúng ta trong nhân tính được tôn vinh của Người, Người đồng hành với chúng ta như Đấng Kitô chuyển cầu và hành động nhờ Thần Khí Người. Sự đồng hành của Chúa ôm trọn cuộc đời, biến đổi căn tính sâu xa của chúng ta. Đấng làm cho việc đồng hành thiêng liêng có thể thực hiện được theo ý nghĩa triệt để nhất, đó chính là Chúa Giêsu Kitô. Chính Người đã làm cho chúng ta khám phá ra con người và sứ vụ của Người; chính Người là Đấng hòa giải chúng ta với Chúa Cha nhờ sự sống cứu độ Người ban, và hướng chúng ta về Thiên Chúa; Người ban cho chúng ta hồng ân Thánh Linh; chính Người là Đấng hướng mọi thụ tạo về Chúa Cha, làm cho cuộc sống con người có thể viên mãn và huynh đệ hơn (Xc. Rm 8, 20-25). Hơn nữa, Chúa Giêsu Kitô, Đấng được soi sáng và xức dầu bởi Thánh Linh, và sống theo sự hướng dẫn trọn vẹn của Thánh Linh, đã hướng dẫn chúng ta bằng đời sống và giáo huấn, đồng hành với chúng ta trên con đường về nhà Cha.

Trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô

Trong đồng hành thiêng liêng, vấn đề là làm sao để thụ tạo mới tăng triển hơn của trong Chúa Kitô; để dễ dàng được biến đổi thành con người thiêng liêng (Rm 8,5). Người Kitô hữu nhận thấy cần được Thánh Linh hướng dẫn, bởi vì “Ai đã kết hợp với Chúa, thì nên một tinh thần với Người” (1Cr 6,17). Con người được hiệp nhất với Chúa Kitô nhờ Thánh Linh sẽ lớn lên và đi theo hướng dẫn nội tâm của Chúa Kitô. Cuối cùng, nhà linh hướng thực sự của kẻ tin là chính Thánh Linh. Chính Người hướng chúng ta đến với hình ảnh Chúa Kitô (2Cr 3,18). Tất cả các hình thức đồng hành thiêng liêng trong Giáo hội chỉ là công cụ trong tay Thánh Linh để “tái tạo hình ảnh Chúa Con” (Rm 8, 29), “cho đến khi Chúa Kitô được hình thành trong anh em” (Gl 4,19). Người ta càng nhận thức được thực tại sống động của Thần Khí Thiên Chúa hành động trong người đồng hành và người được đồng hành, thì càng nhận ra đó là mối liên hệ linh hướng, và ngược lại.

Đồng hành thiêng liêng là sứ vụ của Hội Thánh

Hồng ân Thánh Linh không được ban như là quà tặng cho cộng đoàn. Ơn Thánh Linh không được ban trong hoặc qua Giáo hội, mà đó là chính Giáo hội, là bí tích hiệp nhất thế giới con người với nhau, và hiệp thông con người với Thiên Chúa, là người đồng hành của toàn thể nhân loại và lịch sử nhân loại. Thần Khí Chúa cư ngụ trong Giáo hội giống như trong đền thờ, cũng như trong lòng của mỗi tín hữu (Xc. Lumen Gentium, 7). Người được đồng hành hiệp thông với người đồng hành, cả hai là chi thể sống động của Giáo hội. Người đồng hành là nhân chứng trung thành của những gì đang diễn ra trong đời sống người được hướng dẫn, và đồng thời bảo đảm đời sống Kitô giáo toàn vẹn dưới ánh sáng đức tin và truyền thống Giáo hội.

Người đồng hành mang lại cho người được đồng hành cơ hội để phân định về đời sống và tâm trí, với sự giúp đỡ của cộng đoàn. Đó là một sự kiện khách quan và cộng đoàn đảm bảo cái nhìn nội tâm toàn vẹn khởi đi từ đức tin, một cái nhìn có tính “Công giáo.” Ngay cả khi không nói gì, nhưng chỉ nhờ sự hiện diện, lắng nghe cũng có thể giúp người được đồng hành chia sẻ kinh nghiệm của mình về Thiên Chúa với cộng đoàn Kitô hữu. Người đồng hành không hành động theo tính toán riêng, không hành động đơn lẻ: Đồng hành thiêng liêng trong Giáo hội được xem như là một thừa tác vụ. Chức năng trung gian nơi người đồng hành luôn hiện diện và nhờ đó, luôn được cảm nhận bởi những người không gần gũi với Giáo hội đến để xin giúp đỡ. Cuối cùng, chúng ta có thể thêm những điều sau đây: người đồng hành thiêng liêng càng hiểu biết đời sống của cộng đoàn Kitô hữu thì càng có nhiều khả năng giúp đỡ người được hướng dẫn. Uy quyền luân lý của người đồng hành thiêng liêng đến từ việc ngài đã sống và chia sẻ đời sống đức tin của Giáo hội.

Thừa tác vụ đồng hành thiêng liêng,
           đặc sủng của Thánh Linh

Như trong tất cả các thừa tác vụ Kitô giáo, việc đồng hành thiêng liêng trước hết bắt nguồn từ lời mời gọi của Thiên Chúa, và sau đó là đáp trả của chúng ta. Và giống như tất cả các thừa tác vụ Giáo hội, đồng hành thiêng liêng không phải là kết quả của một chọn lựa tập trung vào cá nhân, nhưng là một đặc sủng sống động chuyển biến theo những người khác và để thực hiện tốt hơn sứ vụ của mình trên thế giới. Đồng hành thiêng liêng là một đặc sủng, một món quà của Thần Khí Chúa Kitô ban cách đặc biệt cho con người, hồng ân của bí tích Thanh Tẩy vì lợi ích của thân thể.

Đây là hồng ân diakrisis, theo kinh nghiệm của truyền thống phương Đông. Ngày nay, nhiều Kitô hữu: linh mục, nam nữ tu sĩ, giáo dân cảm thấy được kêu gọi thi hành tác vụ này để phục vụ anh chị em. Người ta xác nhận hồng ân này khi xin được giúp đỡ. Cũng vậy, những người có ơn đồng hành cũng nhận ra những người xin giúp đỡ để chia sẻ đời sống với họ; những người khác đánh giá cao lời khuyên và sự hỗ trợ của họ trong kế hoạch sống trọn vẹn hơn đức tin Kitô giáo. Vì vậy, đó không phải là “danh hiệu” hoặc chức vụ nghề nghiệp: vấn đề là nhận ra một đặc sủng, một ơn gọi đặc biệt cho thừa tác vụ này. Việc nhận ra đặc sủng này từ Cộng đồng Kitô hữu giúp chống lại cái nhìn “quan liêu” của một chức vụ được bổ nhiệm để thi hành một công việc. Cần nhấn mạnh rằng, linh hướng không phải là một thừa tác vụ theo phầm trật của Giáo hội. Thuật ngữ truyền thống “cha thiêng liêng”, “mẹ thiêng liêng” (abbas, ammas) không liên hệ đến chức tư tế, nhưng với người đại diện Thiên Chúa làm “cha -mẹ” của tôi.

Đồng hành thiêng liêng Kitô giáo

Đồng hành thiêng liêng là một loại liên hệ trợ giúp giữa muôn vàn sự trợ giúp khác (trợ giúp xã hội, tư vấn giáo dục, liệu pháp tâm lý, vv). Tất nhiên, các quan điểm cơ bản chung cho tất cả các mối liên hệ trợ giúp được tìm thấy trong đồng hành thiêng liêng. Chẳng hạn như tiếp đón, tôn trọng, vv. Tuy nhiên, đồng hành thiêng liêng nói về mối liên hệ với Thánh Linh đang hoạt động trong chúng ta, tức là đời sống trong Thần Khí (nơi người được đồng hành và cả người đồng hành). Hơn nữa, đây là Thần Khí của Chúa Cha và Chúa Con như Đức Giêsu đã sống và mạc khải. Người đồng hành giúp người khác trở thành con cái trong Chúa Con.

Đồng hành thiêng liêng là một hồng ân Thần Linh ban thưởng cho một số thành viên của cộng đoàn Kitô hữu từ lễ Hiện Xuống. Thừa tác vụ đã và sẽ luôn hiện diện cách này hay cách khác trong cộng đoàn tín hữu. Đó là sự giúp đỡ được trao tặng và nhận lãnh để sống bí tích Thanh Tẩy trọn vẹn hơn. Thừa tác vụ này là thiêng liêng, vì diễn tả một mối liên hệ với Thánh Linh như nguồn mạch và sự hiện diện tích cực. Đồng hành thiêng liêng Kitô giáo bắt nguồn từ Thiên Chúa Ba Ngôi. Cụ thể hơn: Đồng hành thiêng liêng tạo điều kiện thuận lợi và linh hoạt sự phát triển của chúng ta trong lối sống và sứ vụ của Chúa Giêsu, Đấng đã chết và sống lại. Nhờ trợ giúp, người ta có thể lớn lên trong đức tin và thực hiện ý Chúa.

 Đồng hành thiêng liêng không giới hạn, cũng không cố gắng thúc đẩy mối liên hệ của chúng ta với Thiên Chúa mà thôi. Thiên Chúa giúp chúng ta tiến bước cho đến khi hoàn thành Vương quốc mà Chúa Cha định và Đức Giêsu đã rao giảng. Như toàn bộ đời sống Kitô hữu, đồng hành thiêng liêng được lồng vào trong việc xây dựng Nước Thiên Chúa nơi Chúa Kitô toàn thể. Đồng hành thiêng liêng không nhắm đến bất kỳ loại niết bàn nào, cũng không phải trốn tránh thực tại, hoặc đó là trường phái nội tâm giúp dễ dàng cầu nguyện. Toàn bộ đồng hành thiêng liêng Kitô giáo cho cả những người hoạt động và chiêm niệm sẽ giúp người tín hữu được đồng hành cảm thấy có trách nhiệm xây dựng Vương quốc.

Kết luận: các thánh thông công

Chia sẻ với tín hữu khác kinh nghiệm thiêng liêng sâu xa của chúng ta trong quá trình đồng hành thiêng liêng, trong một bầu không khí đơn sơ và huynh đệ, khi tìm kiếm những con đường trong Chúa, vượt trên chủ nghĩa cá nhân và tự phụ, tạo thành một cách diễn tả chân thực của Giáo hội “các thánh thông công.” Đó là sự biểu lộ của Chúa, Đấng nhờ Thần Khí đồng hành cùng chúng ta và hướng dẫn chúng ta như Người Mục Tử Tốt Lành. Đồng hành thiêng liêng là sứ vụ thực sự của Giáo hội, trong thời đại chúng ta, tạo nên một trong những dấu hiệu của thời kỳ mục vụ, một nhu cầu thực sự của người Kitô hữu trưởng thành và của cộng đoàn. Như nhà thần học Karl Rahner từng nói, trong thời đại chúng ta, không thể trở thành một Kitô hữu hoàn hảo nếu không trở nên nhà thần bí. Trở nên nhà thần bí là sống như “được lồng vào mầu nhiệm Chúa Kitô” giữa cuộc đời và lịch sử. Đó là lối sống được học hỏi từ Giáo hội và trong Giáo hội, nhất là qua các bí tích. Đồng hành thiêng liêng là sự trợ giúp đặc biệt để chúng ta sống điều này cách hiệu quả, trọn vẹn và dấn thân hơn.